با سلام واحترام

نویسنده: سلمان حبیبی

  شناخت منابع ، گام نخست هرتحقیق است ، امروزه کتابشناسی و مأخذ شناسی به عنوان یک ضرورت مطرح شده و به صورت رشته آموزشی و تخصصی درآمده است. هدف ازتأسیس این وبلاگ ارائه خدمات مأخذشناسی وکتابشناسی درحوزه علوم انسانی است ومخاطبان این وبلاگ شامل افراد ذیل می باشند:محققان ،پژوهشگران ،نویسندگان،اساتید،دانشجویان.

 بدین منظوربا درخواست موضوع ازجانب محققان وپژوهشگران به ویژه دانشجویان درتألیف پایان نامه و تدوین تحقیق ومقاله درسریع ترین زمان منابع موضوع موردنظرارسال می گردد.یادآور می شود علاوه بردرخواست موضوع آدرس کامل پست الکترونیک و شماره تماس خود را مرقوم فرمایید. ضمنا درآینده نزدیک شماره تماس جهت ارائه مشاره اعلام خواهد شد.

 همچنین به استحضار مدیران و سردبیران محترم مجلات می رساند .مدریت این وبلاگ آمادگی ارائه مطالب درزمینه« کتابشناسی و مأخذشناسی» برای ویژه نامه های نشریات دارد.

 ایمیل:

booknovin@yahoo.com 

7177396@gmail.com

اخلاق و جوان

مظاهری ، حسین ، قم ، انتشارات شفق ، چاپ اول ، 1374، 224 صفحه، رقعی .

اخلاق اجتماعی جوانان

ظهیری، علی­اصغر، قم، انتشارات انصاری، چاپ چهارم، 1385،‌ 144 صفحه، رقعی.

نویسنده در این کتاب به بررسی و تحلیل اخلاق اجتماعی جوانان می­پردازد و درصدد پاسخگویی به سؤالات ذیل می­باشد: با چه کسی همنشین هستید؟،‌ برای آینده خود چه فکری کرده­اید؟،‌ با محیط و اوضاع اجتماعی چگونه برخورد می­کنید؟، در مورد والدین خود چه نظری دارید؟، جمال و زیبایی چه نقشی در زندگی شما دارد؟ و بالاخره تا چه حد به فضایل و رذایل اخلاقی اهمیت می­دهید؟کتاب از نه بخش تشکیل شده است.عناوین و موضوعات بخش اول عبارتند از: جوانان و انتخاب دوست (رفاقت و دوستی در قرآن و روایات،‌ با سه کس همنشین مباش، عاقبت همنشینی)، بخش دوم «جوانان و برخورد با اعتیاد» بخش سوم« جوانان و فسادهای اجتماعی»، بخش چهارم «جوانان و عشق به زیبایی»، بخش پنجم« جوانان وانتخاب شغل»(عوامل موفقیت در انتخاب شغل، آثار و فواید کار)، بخش  ششم «جوانان و پدر و مادر» (احترام پدر و مادر در قرآن، رضایت خدا، بزرگترین صاحبان حق، نتیجه احترام، دعای پدر و مادر مستجاب می­شود)، بخش  هفتم «جوانان و معنویت» (آثار توجه به معنویات، نقش معنویت درموفقیت جوانان، بازی با روح، تو هم خدا را امتحان کن، ادب کردن نفس)، بخش  هشتم «جوانان و فضایل اخلاقی »(توجه به نماز، نماز نور دیده رسول خدا (ص)،تارکان نماز، حکایتی درباره نماز، توسل به نماز، حلال مشکلات، معصومان و نماز، شب­زنده­داری و سحرخیزی، تلاوت قرآن، چهارده معصوم و قرآن، توسل به اهل بیت، ترک معصیت، تواضع و فروتنی)، بخش نهم « رذایل اخلاقی در آیینه داستان­ها» (چشم­چرانی، شوخی­های حرام و پیروی از غریزه جنسی).

اخلاق جوانی از دیدگاه امیرمؤمنان امام علی بن ابیطالب (ع)

جواهری، محمدرضا، مشهد، انتشارات خیرالبریه، چاپ اول، 1382، 96 صفحه، رقعی.

در این کتاب ضمن معرفی جوان و ویژگی­های او، مسائل مهم دوران جوانی و مشکلات جوانان و سفارش­های مهم به جوانان در مکتب تربیتی و اخلاقی امام علی (ع) مورد تبیین قرار می­گیرد. تأثیرپذیری جوان و آمادگی او برای رشد و شکل­گیری شخصیت و اتصاف وی به فضائل انسانی از منظر امام علی (ع) از مهم­ترین موضوعات کتاب حاضر است. از دیدگاه نویسنده امام علی (ع) با آگاهی کامل از مراحل رشد و تحول انسان و روانشناسی و جامعه­شناسی جوان و نیازهای روانی و جسمی او، کلماتی نورانی در راه درمان مشکلات جوانان و عوامل و موانع رشد و سعادت آنها در نهج­البلاغه بر زبان رانده است که استخراج آنها از این کتاب راهگشای تمام جوان می­باشد. روح پرسش­گر جوان در نهج­البلاغه مورد توجه قرار گرفته و توصیه به جوانان برای کسب معرفت و یافتن پاسخ برای سؤالات، مورد تأکید آن حضرت واقع شده است. خودسازی، عبادت، سخت­گوشی، خردورزی، توصیه به نماز، تأکید بر ازدواج و اشتغال، انس با قرآن، آراستگی و ادب، آراستگی ظاهر و بعضی از نکوهش­های علی (ع) درمورد جوانان از مباحث کلی  این کتاب است

آنچه باید جوان بداند

رشیدپور، مجید، ویراسته: آسیه رحیمی، تهران، انتشارات انجمن اولیاء و مربیان، چاپ اول، 1384، 186 صفحه، رقعی.

در این کتاب نگارنده اطلاعات و راهکارهایی را درباره جوانان مطرح نموده افزون برآن مسائل و مشکلات اجتماعی، اخلاقی آنان را با این عناوین بازگو کرده است: دوره جوانی، ویژگی­ها و نیازهای عمومی نوجوانان (شک و تردیدگرائی، خیال­پردازی، جوان و شخصیت طلبی)، در دوره بلوغ به یاری نوجوانان بشتابیم، اهداف تربیت در دوره جوانی، اهمیت تربیت در دوره جوانی، سرنوشت جوان چگونه رقم می­خورد؟، رسالت سنگین انسان­ها، مشکل جوانان در چیست؟، علت­شناسی و ریشه­یابی، با نوجوانان چگونه رفتار کنیم؟، فردا دیر است جوانان خود را دریابیم، بحران آسیب­های  اجتماعی، چه زمانی نبوغ­های خفته بیدار می­شوند؟‌، با پذیرش جوانان استعدادهای آنان را شکوفا سازیم، جوانان را با واقعیت­ها آشنا کنیم، اعجاز ایمان و تأثیرات آن، تربیت دینی و اخلاقی، بیدارسازی حس مذهبی در کودکان، ایثار و فداکاری، استقامت و پایداری جوان، هویت­یابی، کرامت انسانی، تربیت در پرتو شخصیت، جوانان باید به خود ایمان داشته باشند، اندیشه جوان را پرورده سازیم .....

ناصر بهرامى

در رابطه با نشر کتاب و نشریه، کشور ما ایران نسبت به بعضى از کشورها بسیار عقب مى‏باشد. به همین جهت باید مسئولین امر و محققان تلاش کنند تا بتوانند ایران را که ام‏القراى جهان اسلام محسوب مى‏شود، به جایگاه والاى خود برسانند. البته بحمدالله کارهاى بسیار خوبى شده و کتاب‏هاى ارزنده و ارزشمندى از محققان و علماى بزرگ به چاپ رسیده است؛ اما این مقدار کفایت نمى‏کند و باید بیشتر به این امر پرداخت و در رابطه با زندگانى ائمه اطهارعلیهم السلام بیشتر پرداخته شود. زیرا همه الگوهاى ما در زندگى، همین بزرگواران هستند. البته در رابطه با زندگانى بعضى از این بزرگواران، کارهاى فراوانى انجام شده؛ اما متأسفانه پژوهش و نشر کتاب در رابطه با بعض دیگر، مانند امام جوادعلیه السلام، بسیار کم مى‏باشد!مجموعه‏اى که در پیش روى خوانندگان مى‏باشد، کتاب‏هایى است که مستقلاً در رابطه با امام جوادعلیه السلام نوشته شده است.

الف‏)موضوع: عمومى‏

1. الامام محمد الجوادعلیه السلام، مهدى آیةاللهى، فارسى، ترجمه، قم، 1374 ش، کتابخانه آیةالله خامنه‏اى.

2. الرسول والذرارى - معصوم یازدهم، زندگانى و چهره درخشان امام محمد بن على‏الجوادعلیه السلام، احمد سیّاح، فارسى، تألیف، تهران، کتابفروشى حمید و اسلام، 1382 ش.، جیبى، 112 ص، کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیها السلام.

3. امام جوادعلیه السلام، فارسى، تألیف، قم، سازمان تبلیغات اسلامى، 168 ص، کتابخانه پژوهشکده باقرالعلوم‏علیه السلام.

4. اعجوبه اهل‏البیت، شرح جامع از زندگى حضرت امام جوادعلیه السلام، سید ابوالفضل طباطبایى - مهدى اسماعیلى، فارسى، تألیف، قم، نشر ائمه، 1382 ش، کتابخانه دفتر تبلیغات اسلامى.

5.الامام الجواد قدوه و اسوة، العلامه سید محمدتقى المدرسى، عربى، تألیف، اول، قم، رابطة الاخوة الاسلامیه، 1404 ق.، رقعى، 71 ص، کتابخانه تخصصى تاریخ اسلام و ایران.

6. الامام محمد بن على الجوادعلیه السلام، عبدالزهراء عثمان محمد، عربى، تألیف، اول، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیه، 1408 ق.، رقعى، 34 ص، کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیها السلام.

7. الامام الجوادعلیه السلام، هیئت تحریریه مؤسسه بلاغ، عربى، تألیف، دوم، تهران، مؤسسه بلاغ، 1408 ق.، جیبى، 119 ص، کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیها السلام.ب)

‏8. برگزیده منتهى الآمال، زندگى امام محمد تقى‏علیه السلام، رضا استادى، فارسى، تلخیص، اوّل، قم، دفتر نشر برگزیده، 1380 ش.، رقعى، 60 ص.

 9.برگزیدگان - حضرت امام جوادعلیه السلام، فارسى، تألیف، تهران، بنیاد بعثت، 1374 ش.ت‏)تحلیلى از زندگى امام محمدتقى‏علیه السلام، فضل الله صلواتى، فارسى، تألیف، خرد، 615 ص، آستان قدس رضوى.تحلیلى از زندگى و زمان امام جوادعلیه السلام، قوام الدین وشنوى، فارسى، تألیف، قم، تشیّع، 1379 ش.، 129 ص، کتابخانه آیةالله مرعشى - کتابخانه پژوهشکده باقرالعلوم‏علیه السلام.

10. تاریخ اسلام در عصر امام رضا و امام جوادعلیهما السلام، على رفیعى، فارسى، تألیف، قم، تحسین، 1382 ش. پ‏)

11. پیشواى نهم حضرت امام محمدتقى‏علیه السلام، هیئت تحریریه مؤسسه در راه حق، فارسى، ترجمه، هشتم، قم، انتشارات در راه حق، 1376 ش، رقعى، 56 ص، کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیها السلام.ج‏)

12. جوان‏ترین ستاره - مجموعه دوازده قصه از زندگى امام جوادعلیه السلام، مسلم ناصرى، فارسى، تألیف، تهران، پیام آزادى.

13. جدى فروزان، عباس فیض، فارسى، تألیف، قم، رقعى، 320 ص، کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیها السلام.

14. جزاء اعداء الامام الجواد فى‏دارالدنیا، السید هاشم الناجى الموسوى الجزائرى، عربى، تألیف، اول، قم، نشر دانش، 1419 ق.، وزیرى، 95 ص، کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیها السلام.ح‏)

15. حیات پاکان - داستان‏هاى زندگى امام رضا و امام جواد و امام هادى‏علیهم السلام، مهدى محدّثى، فارسى، تألیف، اول، قم، بوستان کتاب، 1382 ش، رقعى، 101 ص.

16. حضرت امام محمدتقى‏علیه السلام، عبدالامیر مولازاده، فارسى، تألیف، اول، تهران، انتشارات اعلمى، 1359 ش، وزیرى، 35 ص، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى، فصلنامه مشکوة، ش 45، ویژه نوجوانان.چ)

‏17. چهل داستان و چهل حدیث از امام جوادعلیه السلام، عبدالله صالحى، فارسى، تألیف، اول، قم، مهدى‏یار، 1381 ش، رقعى، 136 ص، کتابخانه پژوهشکده باقرالعلوم‏علیه السلام.

18. چشمه جود، در مدح و منقبت امام محمدتقى‏علیه السلام، عباس على اسدى (صبا)، فارسى، تألیف، اول، مشهد، بنیاد پژوهشهاى اسلامى، 1383 ش، وزیرى، 142 ص، کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیها السلام.د)

19. درختى که بار درآورد، داستان‏هاى زندگى امام جوادعلیه السلام، مجید ملامحمدى، فارسى، تألیف، اول، قم، بوستان کتاب، 1382 ش، رقعى، 62 ص، کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیها السلام.20

. داستان زندگى امام جوادعلیه السلام، امیر مهدى مراد حاصل، فارسى، تألیف، تهران، کانون انتشارات پیام نور، 1378 ش.

 21. داستانهایى از امام کاظم و امام جوادعلیهما السلام به انضمام سوگنامه، قاسم میرخلف‏زاده، فارسى، تألیف، قم، مهدى‏یار، 1380 ش.

22. دعاى عاشقان (زیارت نامه، ادعیه، نماز) امام جوادعلیه السلام، عباس قمى، فارسى، تألیف، تهران، بشارت - میراد، 1380 ش.ر)

23. راویان وحى، سید مهدى شمس الدین، فارسى، تألیف، اول، قم، نور نگار، 1376 ش، پالتویى، 48 ص، کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیها السلام.

24. راویان مشترک فریقین از امام جوادعلیه السلام، فاضل عرفان، فارسى، تألیف، تهران، هشتمین کنفرانس بین‏المللى وحدت اسلامى، 1374 ش - 1416 ق، 15 ص، کتابخانه آیةالله مرعشى نجفى.ز)25

. زندگانى حضرت امام جوادعلیه السلام و جلوه‏هایى از ولایت، مرتضى مدرسى چهاردهى، فارسى، تألیف، دوم، تهران، جیبى، 152 ص، کتابخانه تخصصى تاریخ اسلام و ایران.

26. زندگى امام محمدتقى‏علیه السلام، عقیقى بخشایشى، فارسى، تألیف، قم، نسل جوان، جیبى، 119 ص، کتابخانه تخصصى تاریخ اسلام و ایران.

27. زندگانى امام جوادعلیه السلام مظهر تقوى وجود، حسین ایمانى یامچى، فارسى، تألیف، اول، قم، چاپ سپهر، 1376 ش، رقعى، 252 ص، کتابخانه تخصصى تاریخ اسلام و ایران.

28. زندگانى امام محمدتقى نهمین پیشواى معصوم‏علیه السلام، عقیقى بخشایشى، فارسى، تألیف، اول، قم، نسل جوان، 1399 ق، جیبى، 119، کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیها السلام.

29. زندگانى حضرت امام جوادعلیه السلام، مرتضى مدرسى چهاردهى، فارسى، تألیف، امیر، 253 ص.

30. زندگانى چهارده معصوم‏علیهم السلام، زندگانى امام محمدتقى‏علیه السلام، منصور کریمیان، فارسى، تألیف، اول، تهران، اشرفى، 1379 ش، رقعى، 40 ص، کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیها السلام.31. زندگى امام جوادعلیه السلام، احمد صادقى اردستانى، فارسى، تألیف، اول، قم، مؤسسه فرهنگى - انتشاراتى نقش، 1376 ش، رقعى، 255 ص، کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیها السلام.32. زندگانى جواد الائمه امام محمدتقى‏علیه السلام، ابراهیم سلطانى، فارسى، ترجمه، تهران، آرام دل، 1382 ش.33. زندگى امام جوادعلیه السلام، سید محمد حسینى شاهرودى، فارسى، تألیف، تهران، فیض کاشانى، 1375 ش. 34. زندگى سیاسى امام جوادعلیه السلام، سید محمد حسینى، فارسى، ترجمه هشتم، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1375 ش، رقعى، 144 ص، کتابخانه پژوهشکده باقرالعلوم‏علیه السلام.35. زندگى حضرت امام محمد جوادعلیه السلام، حمیدرضا کفاش، فارسى، ترجمه، عابد، 1381 ش، رقعى، 72 ص.36. زندگى امام نهم امام محمدتقى‏علیه السلام، دفتر تحقیق نهضت سوادآموزى، فارسى، تألیف، تهران، نهضت سوادآموزى، 1374 ش، کتابخانه آیةالله خامنه‏اى. 37. زندگانى امام محمدتقى‏علیه السلام، حسین عمادزاده اصفهانى، تهران، شرکت سهامى طبع کتاب، 1341 ش، وزیرى، 334 ص، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى قم، فصلنامه مشکوة، شماره 45.س)‏38. سیره عملى اهل‏بیت، امام محمدتقى‏علیه السلام، سید کاظم ارفع، فارسى، تألیف، اول، تهران، نشر تربیت، 1380 ش، وزیرى، 39 ص، کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیها السلام.39. سرورالفؤاد یا زندگانى حضرت امام جوادعلیه السلام، ابوالقاسم سحاب، فارسى، تألیف، اول، تهران، اسلامیه، 1374 ق، رقعى، 285 ص، کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیها السلام.40. ستارگان درخشان، ج 11، محمد جواد نجفى، فارسى، تهران، اسلامیه، 198 ص، کتابخانه فیضیه.41. سرچشمه‏هاى نور، امام جوادعلیه السلام، محمود شریفى، فارسى، تألیف، اول، چاپخانه امین، 1368 ش، جیبى، 168 ص، کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیها السلام.42. ستاره درخشان، سرگذشت امام محمدتقى‏علیه السلام، محمد جواد نجفى، فارسى، تألیف، پنجم، قم، کتابفروشى اسلامى، جیبى، 200 ص، کتابخانه دفتر تبلیغات اسلامى قم.43. ستاره درخشان آسمان ولایت، مصطفى برقعى، فارسى، تألیف، 1398 ق، کتابخانه دفتر تبلیغات اسلامى قم.ص)‏44. صحیفه امام جوادعلیه السلام، جواد قیومى اصفهانى، فارسى، تألیف، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1382 ش. ع‏)45. عطیةالجواد، سید مصلح الدین مهدوى، فارسى، تألیف، حسینیه جوادالائمه‏علیه السلام، 158 ص.46. عجایب و معجزات شگفت‏انگیزى از امام جوادعلیه السلام، فارسى، تألیف، قم، گل یاس، 1379 ش.ف‏)47. فى رحاب رسول الله و اهل‏بیته، سید هاشم موسوى، تألیف، اول، المشرق للثقافة والنشر، 1425 ق، 66 ص، کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیها السلام.گ‏)48. گذرى بر زندگى حضرت امام محمدتقى‏علیه السلام، محمود خسروى، فارسى، تألیف، قم، مهرخوبان، 1379 ش.49. گهرهاى تقوى، چهل حدیث از امام جوادعلیه السلام، محمد حسین فلاح‏زاده، فارسى، تألیف، اول، قم، نشر معروف، 1382 ش، جیبى، 40 ص، کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیها السلام.م‏)50. ماهنامه زائر، ویژه نامه جواد الائمه‏علیه السلام، مؤسسه فرهنگى توس، فارسى تألیف، مشهد، آستان قدس رضوى، 1377 ش، رحلى، 120 ص، کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیه السلام.51. مهربانترین نگار، زندگى حضرت امام جوادعلیه السلام، مهدى شمس الدین، فارسى، تألیف، قم، نورنگار، 1377 ش، کتابخانه آیةالله خامنه‏اى.52. مهمانى از مدینه، داستان زندگانى امام جوادعلیه السلام، رضا شیرازى، فارسى، تألیف، تهران، پیام آزادى، 1375 ش.و)53. وفاة الامام محمد الجوادعلیه السلام، شیخ حسین بن الشیخ محمد بن الشیخ احمد بن عصفور الدرازى البحرانى، عربى، تألیف، اول، نجف، حیدریه، 1371 ق. رقعى، 34 ص، کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیها السلام.54. وفاة الامام الجوادعلیه السلام، عبدالرزاق الموسوى المقرّم، عربى، تألیف، اول، قم، الشریف الرضى، 1371، وزیرى، 102 ص، کتابخانه پژوهشکده باقرالعلوم‏علیه السلام.55. ولادة امام محمد الجوادعلیه السلام، سید محمد حسین طالقانى، عربى، تألیف، نجف، دارالمعارف، 1387 ق، رقعى، 24 ص، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى، فصلنامه مشکوة، ش 45.ن‏)56. نگاهى به زندگى سیاسى امام جوادعلیه السلام، سید محمد حسینى، فارسى، ترجمه، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1381 ش، کتابخانه آیةالله خامنه‏اى. 57. نگاهى به زندگى امام جوادعلیه السلام، محمد محمدى اشتهاردى، فارسى، تألیف، اول، چاپ فتاحى، 1374 ش، رقعى، 144 ص، کتابخانه تخصصى تاریخ اسلام و ایران.58. نگاهى گذرا بر زندگانى امام جوادعلیه السلام، دکتر پرویز لولاور، فارسى، ترجمه، دوم، مشهد، آستان قدس رضوى، 1372 ش، رقعى، 177 ص، کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیها السلام.59. نماز و عبادت امام جوادعلیه السلام، عباس عزیزى، فارسى، تألیف، قم، صلاة، 1382ش.ملحقات‏60. امام جوادعلیه السلام، امید امیدوار، فارسى، تألیف، قم، انتشارات شفق، 1355 ش، جیبى، 32 ص، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى، فصلنامه مشکوة، ش 45، ویژه نوجوانان.61. الامام التاسع ابوجعفر محمد الجوادعلیه السلام، شیخ محمد حسن قبیسى عاملى، عربى، تألیف، بیروت، سلسلة الحلقات الذهبیه، 1403 ق، وزیرى، 117 ص، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى...62. الامام التاسع الامام محمد بن على الجوادعلیه السلام، گروه نویسندگان، عربى، تألیف، قم، در راه حق، 1370 ش، رقعى، 43 ص، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى...63. الامام التاسع محمد الجواد، شیخ محمد رضا حکیمى حایرى، عربى، تألیف، بیروت، انتشارات اعلمى، 1412 ق، وزیرى، 335 ص، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى...64. الامام الجوادعلیه السلام، گروه نویسندگان، عربى، تألیف، بیروت، دارالزهراء، 1412 ق، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى...65. الامام محمد الجوادعلیه السلام، گروه نویسندگان، عربى، تألیف، قم، مؤسسة الامام الحسین‏علیه السلام، 1413 ق، رقعى، 25 ص، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى...66. الامام محمد الجوادعلیه السلام، گروه نویسندگان، عربى، چاپ سوم، بیروت، الدارالاسلامیه، 1410 ق، وزیرى، 25 ص، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى...67. الامام محمد الجوادعلیه السلام، على محمد على دُخیّل، عربى، تألیف، دوم، بیروت، دارالتراث الاسلامى، 1394 ق، رقعى، 77 ص، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى...68. الامام المعجزة محمد الجوادعلیه السلام، کامل سلیمان، عربى، تألیف، بیروت، دارالکتاب اللبنانى، 1412 ق، وزیرى، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى...69. حضرت امام محمدتقى‏علیه السلام، فضل الله کمپانى، فارسى، تألیف، تهران، انتشارات مفید، 1362 ش، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى...70. زندگانى امام جوادعلیه السلام، سیف الله یعقوبى قمشه‏اى، فارسى، تألیف، تهران، مسجدالغدیر، 1364 ش، رقعى، 124 ص، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى اسلامى...71. زندگانى امام محمدتقى‏علیه السلام، حسین محاسبیان - صابر کرمانى، فارسى، تألیف، تهران، انتشارات اقبال، 1342 ش، رقعى، 48 ص، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى...72. ذکرى میلاد الامام محمد الجوادعلیه السلام، گروه نویسندگان (روحانیون کربلا)، عربى، تألیف، نجف، مطبعة الغرى، 1386 ق، رقعى، 32 ص، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى...73. ذکرى وفاة الامام محمد الجوادعلیه السلام، گروه نویسندگان (روحانیون کربلا)، عربى، تألیف، نجف، مطبعة العرى، 1386 ق، رقعى، 32 ص، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى...

ب )موضوع: تحقیقى

‏74. الامام الجواد من المهد الى اللحد، سید محمد کاظم القزوینى، عربى، تألیف، اول، قم، مؤسسه الرساله، 1414 ق، وزیرى، 447 ص، کتابخانه تخصصى تاریخ اسلام و ایران.75. الحیاة السیاسة للامام الجوادعلیه السلام، جعفر مرتضى عاملى، عربى، تألیف، اول، بیروت، الدار الاسلامیه، 1405 ق، وزیرى، 117 ص، کتابخانه تخصصى تاریخ اسلام و ایران.76. اعلام الهدایة الامام محمد بن على‏الجوادعلیه السلام، عربى، تألیف، اول، قم، مجمع العالمى لاهل‏البیت، 1422 ق، وزیرى، 251 ص، کتابخانه پژوهشکده باقرالعلوم‏علیه السلام.77. الامام الجوادعلیه السلام، مؤسسة البلاغه، عربى، تألیف، تهران، مؤسسه البلاغ، 1409 ق، کتابخانه اهل‏بیت آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیها السلام.78. برگزیده ناسخ التواریخ، زندگانى معصوم نهم، ج 3، فارسى، تألیف، تهران، اسلامیه، 1350 ق، وزیرى، 400، کتابخانه دفتر تبلیغات اسلامى قم.79. حیاة الامام محمد الجوادعلیه السلام، باقر شریف القرشى، عربى، تألیف، نشر توسّط، مؤلف، 1418 ق، وزیرى، 282 ص، کتابخانه تخصصى تاریخ اسلام و ایران.80. سبل الرشاد الى اصحاب الامام الجوادعلیه السلام، عبدالحسین الشبسترى، عربى، تألیف، اول، المکتبة التاریخیة المختصه، 1421 ق، وزیرى، 360 ص، کتابخانه تخصصى تاریخ اسلام و ایران.81. موسوعة الامام الجوادعلیه السلام، زیر نظر آیةالله خزعلى،عربى، تألیف، اول، قم، مؤسسة ولىّ‏العصر للدراسات الاسلامیه، 1419 ق، کتابخانه آیةالله مرعشى نجفى.82. مسند الامام الجوادعلیه السلام، شیخ عزیز الله عُطاردى، عربى، تألیف، اول، مشهد، کنگره جهانى امام رضاعلیه السلام، 1410 ق، وزیرى، 355 ص، کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیها السلام.83. موسوعة کلمات الامام الجوادعلیه السلام، گروه نویسندگان پژوهشکده باقرالعلوم، عربى، تألیف، اول، قم، سازمان تبلیغات اسلامى قم، 1380 ش، نورالسّجاد، 1422 ق، وزیرى، 320 ص، و نیز کتابخانه آیةاللّه مرعشى نجفى - کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏علیها السلام.84. مستدرک عوالم العلوم والمعارف والاحوال من الآیات و الاخبار والاقوال الامام محمد بن على الجوادعلیه السلام، سید محمدباقر المرتضى الموسوى الموحدّ الأبطحى الاصفهانى، عربى، تألیف، اول، قم، مؤسسة الامام المهدى، 1331، وزیرى، 736 ص، کتابخانه تخصصى تاریخ اسلام و ایران.ملحقات‏85. التقى الجوادعلیه السلام، مهدى لکنهودى کراچى، اردو، تألیف، جمعیت خدّام عزا، 1385 ق، رقعى، 32 ص، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى، فصلنامه مشکوة، ش 45.86. الموعظة الجوادیه، تاج العلماء سید على محمد بن سلطان العلماء سید محمد نقوى نصیرآبادى لکهنودى، اردو، تألیف، 1312 ق، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى، فصلنامه مشکوة، ش 45.87. حضرت امام محمدتقى‏علیه السلام، گروه نویسندگان، اردو، تألیف، مؤسسه در راه حق، 1405 ق، رقعى، 55 ص، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى، فصلنامه مشکوة، ش 45.88. تحفة المستمعین سوانح امام جوادعلیه السلام، سیّد اولاد حیدر بلگرامى هندى، اردو، تألیف، هند، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى، فصلنامه مشکوة، ش 45 89. زاد المتقى سوانح حیات امام الجواد التقى‏علیه السلام، نواب احمد حسین، اردو، تألیف، هند، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى، فصلنامه مشکوة، ش 45.90. سوانح امام تقى‏علیه السلام، سید مرتضى حسین، اردو، تألیف، تذکرة علماى امامیه پاکستان، 1407 ق، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى، فصلنامه مشکوة، شماره 45.91. موعظة التقیة، سید على بن ابوالقاسم حایرى قمى لاهورى، اردو، تألیف، 1343، سالن نشریات دفتر تبلیغات اسلامى، فصلنامه مشکوة، شماره 45.

گزیده کتابشناسى زیارت

 عبدالله امینى  

در این مقاله در پى آنیم که گزیده‏اى از کتابهاى زیارت را به خوانندگان عزیزبنماییم. برخى از این گونه کتابها، نزد همگان شناخته شده و مورد استفاده روزانه ماست;همچون مفاتیح، که در بیان زیارتنامه‏ها و آداب زیارات است. آنچه در این مقاله مى‏آید، کتابهایى است که مى‏تواند مورد استفاده همه باشد. این کتابها معمولا به زبان فارسى و در سالهاى اخیر نگاشته شده است. نگارنده بیش از سیصد و پنجاه عنوان کتاب در موضوع زیارت را به دست آورده، که‏مستقیم و یا غیرمستقیم در این باره است. کتابهاى معرفى شده به تبیین فلسفه زیارت، آداب آن، زیارتگاهها، ثواب زیارت،پاسخ به شبهات و اعتقادات مخالفان زیارت از جمله وهابى‏ها ، شرح و تفسیربرخى زیارتها، خاطرات و سفرنامه‏هاست. بازیابى این کتابها با همکارى پژوهشکده باقرالعلوم(ع) و کتابخانه آیه‏الله‏مرعشى نجفى میسر شد. همگان مى‏توانند به مراکز مزبور مراجعه کرده، کتابهاى‏بیشترى بیابند; کتابهایى که گاه دستنویس و مفید براى پژوهشگران است و هریک گفتمان مستقلى را مى‏طلبد. معرفى اجمالى آثار 1- زیارت، جواد محدثى، حوزه نمایندگى ولى فقیه در امور حج، 1371 این کتاب‏به تبیین جنبه‏هاى مختلف حج و زیارت همت مى‏گمارد. زیارت، قلمرو دل و وادى‏محبت; زیارت، زمینه‏ساز معرفت و محبت; نقش زیارت در عصر خفقان و خشونت; پیوندحج و زیارت با رهبرى; زیارت و فلسفه یاد و نقش تربیتى زیارت از جمله فصلهاى‏این کتاب است. 2- شفاء السقام فى زیاره خیر الانام، على بن عبدالکافى السبکى الشافعى، مجلس‏دائره المعارف العثمانیه، عربى، 1402، هند این کتاب ده باب به ترتیب ذیل‏دارد: احادیث وارده در زیارت; احادیث مربوط به زیارت گرچه با واژه زیارت‏نباشد احادیث وارده درباره سفر زیارتى; سخنان علما در استحباب زیارت;زیارت، نزدیکى به خداست; سفر زیارتى قربه الى الله است; رد شبهات; توسل واستغاثه; زندگى انبیا و شفاعت. 3- فلسفه زیارت، احمد عابدى، زائر،1376 این کتاب، ترجمه و شرح رساله‏«زیاره القبور» فخررازى است. این کتاب به بحث عقلى و فلسفى درباره زیارت‏پرداخته، از آن رو که توسط یکى از علماى سنى‏مذهب که معروف به «امام‏المشککین‏» بوده است نوشته شده، از اهمیت ویژه‏اى برخوردار است. از جمله‏فصلهاى این کتاب: فوائد زیارت قبور، حکم فقهى زیارت قبور و زیارت قبور درآثار فیلسوفان است. 4- وسیله المحبین الى زیاره المقربین، فارس الحسون، عربى،1409، قم نویسنده در مقدمه کتاب در بیان فلسفه زیارت مى‏نگارد: خداوند مى‏فرماید: «یا ایهاالذین آمنوا اتقوا الله وابتغوا الیه الوسیله‏»; معناى وسیله که امر به‏ابتغاى آن شده‏ایم، چیست؟ ابتغاى وسیله به معناى توسل به خدا به توسط مقربان‏اوست. این کار مانند آنچه مشرکان انجام مى‏دادند، نیست; زیرا آنها «وسیله‏»را عبادت مى‏کردند و مدعى تقرب به خدا به واسطه «وسیله‏» بودند; به آن‏امیدها بسته، از آن مى‏ترسیدند نه از خدا! آنها مشرک بودند، زیرا معتقد به‏استقلال «وسیله‏» در ربوبیت و عبادت بودند. این کار برخلاف ابتغا و توسل به‏«وسیله‏»اى است که ما انجام مى‏دهیم، زیرا ما به پیروى از دستور خداوند وبراى وصول به او، از «وسیله‏» استفاده مى‏کنیم. «وسیله‏» چه کسى است؟ روشن است «وسیله‏»، پیامبر و کسانى هستند که ایشان‏امر به تمسک به آنان کرده است; یعنى عترت و اهل بیت او; زیرا پیامبر فرمود: (انى تارک فیکم الثقلین، ما ان تمسکتم بهما لن تضلوا ابدا: کتاب الله وعترتى اهل بیتى، فانهما لن یفترقا حتى یردا على الحوض.) نگارنده سپس آداب‏زیارت را برمى‏شمارد; از جمله: برهنه کردن پا، متانت در گفتار و کردار، مقابل‏و طرف راست و چپ قبور نماز نخواندن، غسل زیارت، پوشیدن زیباترین و تمیزترین‏لباسها، مزاحمت‏براى دیگران فراهم نکردن، خواندن اذن دخول، نزدیک شدن به‏ضریح تا حد ممکن، زیارات وارده و معتبر را خواندن، به جا آوردن دو رکعت نماززیارت، بوسیدن ضریح، زیارت به نیابت از والدین، حضور قلب، توبه و استغفار. در این کتاب مهمترین زیارات وارده چهارده معصوم با ذکر مصادر و سند آورده‏شده، درباره نص زیارات، تحقیق و مقابله به عمل آمده است. نویسنده ضمن ذکردعاى عهد، زیارت جامعه کبیره و صغیره و دعاى بعد از زیارت، زیارتنامه قمربنى‏هاشم(ع) و فرزندان ائمه(علیهم السلام ) را در کتاب درج مى‏کند. معرفى اجمالى آثار ضمنى 1- ستارگان درخشان، محمد جواد نجفى، انتشارات اسلامیه، ج‏4 و11 و15 نویسنده،مجموعه‏اى بیش از ده جلد که هر جلد آن اختصاص به یک معصوم دارد به رشته‏تحریر در آورده است. در جلد چهارم (در صفحات 114- 116)به بحث درباره زیارت پرداخته، به نقل از کتاب «علل الشرایع‏» حدیثى ازامام صادق(ع) مى‏نگارد، که امام حسن(ع) از پیامبر(ص) سؤال کرد: «پاداش زائرشما چیست؟» پیامبر فرمود: «هر کس مرا یا پدر تو یا برادر تو و یا تو راچه ما زنده باشیم، چه نباشیم زیارت کند، لازم است در روز قیامت او را زیارت‏کنم و از گناهانش برهانم.» در صفحه 225- 226 این کتاب، روایات دیگرى‏درباره زیارت ذکر شده است; «ابن قولویه‏» در «کامل الزیاره‏» از محمد بن‏یحیى اشعرى که اهل رى بوده است روایت مى‏کند، وى به حضور امام على‏النقى(ع) مشرف شد. امام از وى پرسید کجا بوده است، اشعرى عرض کرد به زیارت‏سیدالشهدا رفته است. امام فرمود: «آگاه باش! زیارت قبر حضرت عبدالعظیم که‏نزد شماست مثل زیارت حسین بن على است!» جهت آگاهى از روایات زیارت و ثواب آن، خواندن این کتاب‏توصیه مى‏شود. در جلد یازدهم این مجموعه (صفحه 108 121) روایاتى از پیامبرو ائمه(علیهم السلام ) در فضیلت زیارت ذکر شده، کیفیت زیارت امام جواد(ع)بیان مى‏شود. و در جلد پانزدهم (صفحه 174 181) زیارت حضرت ابوالفضل(ع) باذکر آیات و روایاتى که بر جواز زیارت و رامیداشت‏شهدا دلالت دارد، آورده‏مى‏شود. در صفحه‏176 این کتاب، مبحث «بوسیدن ضریح‏» مطرح شده، به شبهات واشکالهاى پیرامون آن پاسخ داده مى‏شود. 2- اسلام در پرتو تشیع، حسین خراسانى، میهن در معرفى این کتاب باید نوشت: این‏کتاب از دکترین اسلام و عقاید شیعه که بزرگترین مذهب اسلامى است‏بحث‏مى‏کند. از صفحه 200 211 به بحث درباره زیارت پیامبر و آداب زیارت اختصاص‏دارد. نگارنده به نقل از «قسطلانى‏» در کتاب‏«المواهب الدنیه‏»، «السنن الکبرى‏» بیهقى، محمد بن ادریس شافعى و دیگربزرگان اهل سنت روایاتى را از پیامبر درباره زیارت خود نقل مى‏کند. او به نقل گفته‏هاى «ابن حجر» در رد «ابن تیمیه‏» پرداخته، اجماع علماى‏اسلام بر مشروعیت زیارت را بیان مى‏دارد. 3- اسلام و روانشناسى، محمد آل اسحاق این کتاب همان گونه که از عنوان آن‏پیداست‏به جنبه‏هاى روحى آداب اسلامى از جمله زیارت (صفحه 445- 451) مى‏پردازد. در این بخش مباحث ذیل تدوین گشته است: زیارت چیست؟ انواع زیارت،محتواى زیارتنامه و زیارت شهدا. نگارنده در زمینه ریشه روانى زیارت مى‏نویسد: «اسلام حرکت مذهبى را از انقلاب وجدان آغاز مى‏کند و با عوض کردن الگوها دروجدان، شخصیت انسان را دگرگون مى‏سازد، لذا اگر بگوییم در مکتب تربیتى اسلام‏از الگوها حداکثر استفاده مى‏شود، خلاف نگفته‏ایم. پیامبر اکرم(ص) و ائمه‏معصومین(علیهم السلام ) الگوهاى تضمین شده الهى هستند و در قرآن مجید [ازآنها] به عنوان «اسوه حسنه‏» تعبیر شده است. رابطه مسلمان با پیامبر ومعصومین(علیهم السلام ) در حد یک عقیده مذهبى نیست، بلکه نبوت و امامت، خط‏عملى اسلام است. لذا در زیارتنامه به کلمه «صراط مستقیم‏» تعبیر شده‏اند. پس‏اگر بگوییم معصومین، راه خدا هستند، خلاف نگفته‏ایم.» 4- آیین جعفرى، هادى‏نورى، چاپخانه مجلس، 1324 این کتاب نیز از شمار کتبى است که در بخشى از آن‏عقاید مخالفان عمل زیارت بررسى و نقد مى‏شود. در صفحات‏226 تا 231 این کتاب‏به تبیین عقاید وهابیون در حرمت زیارت قبر رسول الله(ص) پرداخته، دلیل این‏اعتقاد را روایت «لاتشد الرحال الا الى ثلاثه مساجد» ذکر مى‏کند; وهابى‏ها براین باورند که «شد رحال‏» و بار و بنه زیارت بستن جز براى مسجد الحرام،مسجد النبى و مسجد الاقصى روا نمى‏باشد. آنها این باور را به حدیث نبوى نسبت‏مى‏دهند، ولى نگارنده کتاب «آئین جعفرى‏» بر این عقیده است که: این روایت را«ابن عباس‏» نقل کرده، «خبر واحد» و ظن‏آور است، و ما روایات صحیح دیگرى‏داریم که به جزم دلالت‏بر جواز زیارت مى‏کنند. باید افزود خود پیامبر به‏مسافرتهاى مختلفى مى‏رفت و این عمل ثابت مى‏کند منظور پیامبر از این حدیث‏اگر آن را بپذیریم حرمت مسافرت و زیارت نبوده است، بلکه ایشان در صدد بیان‏فضیلت این سه مسجد بوده‏اند. گو اینکه ممکن است این روایت متعلق به زمان قبل‏از نسخ و تغییر حکم باشد، چون روایتى از «ابن ابى ملیکه‏» مى‏گوید: «عایشه‏را دیدم که از زیارت قبر برادرش «عبدالرحمان‏» برمى‏گشت، به او گفتم: رسول‏الله از زیارت قبور نهى کرده است، عایشه گفت: آرى، ولى بعد فرمود: نهیتکم من‏زیاره القبور، فمن اراد ان یزور فلیزر.» در ادامه مباحث این کتاب، در فصل‏«استحباب زیارت قبور نزد مسلمین‏» آمده است: رسول الله(ص) به زیارت شهداى‏احد و بقیع مى‏رفت و این عمل، سیره مسلمانان بود. حتى «ابن تیمیه‏» در رساله‏زیارت قبور مى‏نگارد: رسول‏الله فرمود: هرگاه زیارت قبور مى‏روید، بگویید: السلام علیکم اهل دار قوم مؤمنین و انا ان شاء الله بکم لاحقون. ابن تیمیه‏مى‏افزاید: رسول الله فرمود: زیارت قبور، مانند نماز بر میت است و نوعى دعاست‏و از این جهت است که خداوند، پیامبر را از این عمل (زیارت) در مورد منافقان‏بازداشت; ابن تیمیمه اشاره به آیه «لاتصل على احد منهم مات و لا تقم على‏قبره‏» دارد، که به راحتى مى‏توان فهمید منظور از «لاتقم على قبره‏» زیارت‏قبور است. «نسائى‏» یکى از علماى اهل سنت در رساله سوم در باب زیارت‏بیت‏المقدس در کتاب سنن زیارت، به نقل از «ابن تیمیه‏» مى‏نویسد: رسول‏الله(ص) فرمود: خداوند، ملائکه‏اى را در اطراف قبر من موکل کرده است تا سلام‏امتم را به من برسانند. نگارنده کتاب «آئین جعفرى‏» در ادامه به نقل از«سنن نسائى‏»، «ابن ماجه‏» و «احیاء العلوم غزالى‏» به ذکر احادیثى‏درباره زیارت پرداخته، به روایتى از «ابوهریره‏» اشاره مى‏کند، که پیامبرفرمود: «زوروا القبور فانها تذکرکم الاخره.» و به نقل از وى (ابوهریره)مى‏نگارد: رسول الله(ص) قبر مادرش را زیارت، و بسیار گریه کرد. سپس نویسنده به نقل روایاتى دیگر از «دارقطنى‏»، «بیهقى‏» و «غزالى‏»مى‏پردازد، که با ذکر احادیثى، زیارت را روا شمرده‏اند; از جمله «غزالى‏» در«احیاء العلوم‏» به نقل از «نافع‏» مى‏نویسد: بیشتر از صد مرتبه، ابن‏عمر رادیدم که کنار قبر رسول الله مى‏آمد و مى‏گفت: السلام على النبى، السلام على‏ابى‏بکر و السلام على ابى! در صفحه 285- 294 این کتاب به مبحث فلسفه زیارت‏پرداخته شده، نویسنده معتقد است: زیارت راه یکتاپرستى است، زیرا از ابتداحرکت زائر، یکتاپرستى، خداشناسى و پیمودن راه توحید است; او در ابتداى سفرمى‏گوید: بسم الله، لا حول و لا قوه الا بالله، توکلت على الحى الذى لایموت، و درزمان ورود به مزار مى‏گوید: الله اکبر کبیرا والحمدلله بکره و اصیلا، الحمدلله‏الذى هدانا لهذا و ما کنا لنهتدى لولا ان هدانا الله، زائر در زیارتنامه‏مى‏خواند: اشهد انک قد اقمت الصلاه و آتیت الزکاه و امرت بالمعروف و نهیت عن‏المنکر و اطعت الله و رسوله حتى اتیک الیقین. 5- آئین جمعه، آیه‏الله حاج میرزا محمدتقى موسوى اصفهانى، تحقیق و نشر مدرسه‏امام مهدى، قم، 1348 ه. این کتاب درباره دعا، شرافت آن، امر به آن، رد شبهات وارده و در شرایطدعاست. در باب هشتم این کتاب (صفحه‏293- 303) به بیان فضیلت زیارت‏سیدالشهدا و کیفیت آن پرداخته شده، در مقصد نهم (صفحه‏439- 448) فضیلت‏زیارت قبور مومنان در روز جمعه با ذکر سند احادیث وارده در این خصوص‏بیان شده است. معرفى گزارشى آثار در کتابهاى ذیل نیز به عنوان موضوع اصلى‏یا فرعى مطالبى درباره زیارت آمده است: 1- ارتباط با ارواح، اکبر صادق، موضوع: زیارت اموات و سخنان امام على(ع) باآنها. 2- اسلام و هنر، محمود بستانى، موضوع: زیارت و هنر. 3- افکار عمومى و ارتباطات، على اسدى، موضوع: بحثى در زیارت و زیارت‏عاشورا. 4- امام حسین بن على، موسى خسروى، موضوع: سوگوارى و زیارت امام‏حسین(ع) . 5- امراء هستى، ابوالفضل نبوى، موضوع: ولایت در زیارت جامعه. 6- با راهیان قبله، علیرضا محمد خانى، موضوع: زیارت اماکن مقدسه. 7- چهره درخشان حسین بن على، على ربانى خلخالى، موضوع: تربت امام حسین(ع) وزیارت او. 8- حج، محسن قرائتى، موضوع: زیارت ائمه و پیامبر(علیهم السلام ) . 9- ثواب الاعمال، شیخ صدوق، (ترجمه: على اکبر غفارى)، نشر صدوق، موضوع: زیارت و عزادارى. 10- حضرت معصومه، محمد محمدى اشتهاردى، موضوع: طریقه زیارت امامزاده‏ها. آیین جعفرى هادى نورى چاپخانه مجلس 11- ره توشه زائرین حضرت رضا، سید مهدى شمس‏الدین، موضوع: زیارت امام رضا(ع) . 12- رهبر زوار، اسماعیل هاشمى، موضوع: چهل حدیث در زیارت ائمه و آداب سفربراى زیارت. 13- سخنى چند درباره خداشناسى، شهید محمد جواد باهنر، موضوع: زیارت واحترام قبور ائمه(علیهم السلام ) . 14- سیماى فرزانگان، رضا مختارى، موضوع: دعا، زیارت، توجه و توسل به‏ائمه(علیهم السلام ) . 15- شام سرزمین خاطره‏ها، مهدى پیشوایى، موضوع: زیارت قبور شهیدان وشخصیتهاى بزرگ اسلامى و قبور شخصیتهاى بزرگ اسلام در حومه دمشق. 16- عقاید و تعالیم شیعه، محمد رضا مظفر (ترجمه: محمد مجتهدى شبسترى)،موضوع: شیعه و زیارت قبور پیشوایان دینى. 17- توسل از دیدگاه عقل و قرآن و حدیث، سید محمد ضیاءآبادى، موضوع: زیارت قبور. این کتابها به گونه مستقیم درباره زیارت نیست، بلکه بخشهایى از آن به این‏موضوع اختصاص دارد

 فرهنگ کوثر - شماره 17 

حماسه غدیر

 غدیر نگینی درخشان چون گوهری در تابش آفتاب، وسیع به وسعت ابدیت و جاری در لحظه لحظه های کائنات، صبور چون ایمان، لطیف چون عشق، برنده چون شمشیر، کوبنده چون طوفان، خاشع چون واژه صداقت وسرافراز چون افلاک، هر روز نامش بلند
 آوازه تر و هر سال خاطره اش شکفته تر و جذاب تر، غدیر یعنی صراط، که با ایمان به آن می توان از آن گذشت غدیر یعنی تجلی ولایت در کالبد حیات معنوی انسان، غدیر یعنی حدیث عشق امامت، غدیر یعنی سرنوشت رسالت، غدیر یعنی مروه و منا وصفا، غدیر یعنی شرح خطبه زهرا علیها السلام، غدیر یعنی سدرة المنتهی، غدیر یعنی حجة الوداع، غدیر یعنی بهترین روز خدا، غدیر یعنی من کنت مولاه فهذا علی مولاه، غدیر یعنی علی مع الحق و الحق مع علی، غدیر یعنی پیدایش تشیع، تشیعی به سرخی خون سید الشهداء و سبزی ظهور حضرت مهدی(عج). اینجا غدیر خم است سرزمین وحی، تلاقی ختم رسالت و تثبیت ولایت، کاروان یکصد و بیست هزار نفری در بازگشت از حج ابراهیمی به جایی رسیده است بنام غدیر خم. فرمان توقف از سوی پیامبر(ع) صادر شد؛ مرکب ها از حرکت ایستادند؛ مردم همه پیاده شدند، با تعجب می پرسند چه شده آیا اتفاقی افتاده؟ آری؛ وحی نازل شد ه: « یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک و ان لم تفعل فما بلغت رسالته والله یعصمک من الناس ان الله لایهدی القوم الکفرین» آخرین پیامبر خدا محمد(ص) مامور می شود که آخرین  پیام الهی را به مردم برساند و با آنها اتمام حجت کند هنگام ظهر پس از ادای نماز جماعت پیامبر(ص) برفراز منبر ایستاد امیرالمؤمنین(ع) را در سمت راست خود فراخواند پیامبر(ص) آخرین خطبه رسمی خود را برای جهانیان آغاز کرد پس از حمد وثناء و اقرار به بندگی خداو تسلیم در برابر او تصریح نمودند که باید فرمان مهمی را از طرف خداوند در رابطه با علی بن ابی طالب(ع) ابلاغ کنم که اگر این پیام را نرسانم رسالت الهی را به پایان نرسانده ام و ترس از عذاب او را دارم آنگاه دست امیرالمؤمنین(ع) را بالا گرفت و گفت:  من کنت مولاه فهذا علی مولاه،  اللهم وال من والاه وعاد من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله؛  هر کس که من مولا وسرور اویم علی مولا و سرور اوست خداوندا دوست بدار هر که علی را دوست بدارد  و دشمن بدار هر که او را دشمن بدارد، یاری کن هر که او را یاری کند و خوار کن هرکه او را خوار کندپس از ابلاغ این رسالت بود که آیه نازل شد: «الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا»  امروز دینتان را کامل کردم و نعمتم را بر شما تمام نمودم و اسلام را برایتان برگزیدم.ناگاه صدای بخ ٍبخ ٍیا امیرالمؤمنین(ع) مردم بلند شد، سیل جمعیت که پس از سه روز توقف در غدیر خم متوجه شدند که محبوب ترین فرد نزد رسول خدا(ص) علی بن ابیطالب(ع) است، دسته دسته وارد خیمه حضرت شدند و پس از تبریک با امیرالمؤمنین(ع) بیعت کردند.زنان نیز با قرار دادن دست خود در ظرف آبی که پرده ای در وسط آن بود با جانشین رسول الله بیعت نمودند. پیامبر در این مراسم عمامه خود را بعنوان افتخار بر سر امیرالمؤمنین(ع) قرار دادند حسان بن ثابت از پیامبر(ص) اجازه خواست تا در مورد غدیر شعری بگوید و با اجازه حضرت اولین شعر غدیر سروده شد. جبرئیل به صورت انسانی ظاهر شد و خطاب به مردم گفت: پیامبر برای علی بن ابیطالب(ع) عهد و پیمانی گرفت که جز کافر به خدا و رسولش آنرا بر هم نمی زند. مردی از منافقین گفت: خدایا اگر آنچه محمد می گوید از طرف تو است، سنگی از آسمان بر ما ببار یا عذابی دردناک برما بفرست در همین لحظه سنگی از آسمان بر سر او فرود آمد و او را هلاک کرد و این معجزه غدیر تأیید الهی را بر همگان روشن نمود.  

http://www.shianews.org/textnews.asp?id=1692

بر کرانه غدیر
محمدرضا حکیمی

سخن از چشمه‏ساران است که همین‏سان می‏جوشند و در مهتاب شبان، میان سبزه‏زارها فرو می‏روند.
سخن از اصالت روشنایی است و اصالت جوشش و زندگی و اصالت روز و آفتاب.
سخن این نیست که فقط بحثی کنیم درباره غدیر و حدیثی... و همین.
سخن این است که چه بوده است و چه شده است و چگونه بایسته است که باشد؟
چشمه‏ساران می‏جوشند؛ گیاهان می‏رویند؛ رودهای عظیم، غرّش‏کنان از لای صخره‏های وحشی عبور می‏کنند و سر به دامن دشت‏ها می‏گذارند. جنگل‏ها در اسرار و اعماق خویش، غرق می‏شوند. باران‏ها می‏بارند و از رگه‏های کوهها و تپه‏ها سرازیر می‏گردند. گردبادهای وحشی در صحراهای داغ به راه می‏افتند. غروب‏ها فرا می‏رسند و کوهساران در شکوه کبود رنگ خویشتن می‏خوابند.
ستارگان طلوع می‏کنند و بر سطح این اقیانوس واژگون می‏تابند و سحرگاهان کم کم در ساحل آفتاب گم می‏شوند. نهرها جاری هستند، و کوه‏ها در حشمت خود غرق و مهتاب با عصمت خویش، تابان و نسیم در گلستان‏ها نرم‏گذر، و تک‏درخت‏ها در گوشه‏های ابهام‏آمیز دشت‏ها یا در خم کوه‏های بلند ایستاده و همه چیز هست و چشمه ساران باز هم می‏جوشند و خورشید همچنان می‏دمد، و پس از این که جهان در موسیقی شب غرق است، باز روز می‏رسد و روزها... .
عید غدیر، از اعیاد بزرگ اسلامی است که ملت‏های مسلمان در روزگارهای گذشته نیز ـ بنا بر تصریح جمعی از مورخان و محققان ـ به بزرگ‏داشت آن و تجلیل مراسم آن اهتمامی به سزا داشته‏اند، و در تجدید خاطرات سعادت‏بخش «غدیر» می‏کوشیده‏اند. در سخنان ابوریحان بیرونی، عبدالملک ثَعالِبی، ابن طلحه شافعی، ابن خَلِّکان و... حقایق یاد شده، یادآوری گشته است. ابوریحان می‏گوید:
عید غدیر، از جمله عیدهایی است که اهل اسلام مراسم آن را برگزار می‏کنند.1
علامه امینی، فصلی به عنوان: «عید الغدیر فی الاسلام» نگارش کرده است و مطالب بسیاری در این باره آورده است و حدیثی از پیامبر اکرم(ص) نقل کرده است که فرمود:
برترین عیدهای امت من، عید غدیر خم است... .2
از مراسم ویژه اعیاد، تبریک گفتن است؛ چنان که در «عید غدیر» و در حضور پیامبر اکرم(ص) این کار انجام یافت. موضوع فرمان پیامبر اکرم(ص) در روز غدیر، به جمعیت‏های حاضر ـ حتی زنان خود ـ که به علی(ع) تبریک و تهنیت بگویند، در تاریخ مشهور است. حدیث تهنیت گفتن شیخین را نیز شصت نفر از عالمان اهل سنت نقل کرده‏اند3 و چنان که صاحب «الغدیر» استنباط کرده است و از مطالب سرشاری که در کتاب‏های حدیث و تاریخ راجع به عید غدیر و حدیث تهنیت وجود دارد، دو مطلب روشن می‏گردد:
1. این که این عید اختصاص به شیعه نداشته است و همه مسلمانان این روز را عید می‏دانسته‏اند؛ چنان که ابوریحان بیرونی بدان تصریح کرده است؛ اگر چه امروز ممکن است اذهان جمعی از امت را از این حقیقت انحراف داده باشند.
2. این که عید گرفتن «غدیر» متصل است به عهد خود پیامبر(ص) و حتی آغاز آن، همان روز 18 ذیحجه سال دهم هجرت است که برای مردم، مقام جانشینی پیامبر و پیشوایی در دین معلوم گشت و پیامبر مردم و حتی زنان را به تهنیت گفتن به علی(ع) امر کرد.
امروز باید رهبران افکار اجتماع، در شرق و غرب ممالک اسلام، به اهمیت این موضوع بیشتر توجه کنند و با وسایل گوناگون، این روز را که به حق روز شالوده‏ریزی عدالت عمومی است، به توده‏ها بشناسانند.

پاورقیها:
1. الآثار الباقیه، ص 334، ترجمه فارسی، ص 395.

2. الغدیر، ج 1، ص 283.

3. الغدیر، ج 1، ص 283ـ272.

منبع : سایت al-ghadir.org (به نقل از نشریه پرسمان شماره ??- پایگاه

غدیر
واقعه غدیر حادثه ای تاریخی نیست که در کنار دیگر وقایع بدان نگریسته شود. غدیر تنها نام یک سرزمین نیست. یک تفکر است، نشانه و رمزی است که از تداوم خط نبوّت حکایت می کند. غدیر نقطه تلاقی کاروان رسالت با طلایه داران امامت است.
آری غدیر یک سرزمین نیست، چشمه ای است که تا پایان هستی می جوشد، کوثری است که فنا برنمی دارد، افقی است بی کرانه و خورشیدی است عالمتاب.
داستان غدیر خم
سال دهم هجرت بود و پیامبر از آخرین سفر حج خود باز می گشت، گروه انبوهی که تعدادشان را تا صد و بیست هزار رقم زده اند او را بدرقه می کردند تا این که به پهنه بی آبی به نام غدیر خم رسیدند.
نیم روز هیجدهم ذی الحجه بود که ناگهان پیک وحی بر رسول خدا صلی الله علیه و آله نازل شد و از جانب خدا پیام آورده که: «ای رسول آنچه از جانب پروردگارت بر تو نازل شده به گوش مردم برسان و اگر چنین نکنی رسالت او را ابلاغ نکرده ای و خداوند تو را از گزند مردمان حفظ خواهد کرد» پیامبر دستور توقف دادند و همگان در آن بیابان بی آب و در زیر آفتاب سوزان صحرا فرود آمدند و منبری از جهاز شتران برای پیامبر ساختند و رسول خدا بر فراز آن رفته و روی به مردم کردند. ابتدا خدای را سپاس فرموده و از بدیهای نفس اماره به او پناه جست و فرمود: ای مردم بزودی من از میان شما رخت بر می بندم، آنگاه می افزاید چه کسی بر مومنین در ارزیابی مصلحت ها و شناخت و تصرف در امور سزاوارتر است همه یک سخن می گویند خدا و پیامبر داناترند.
رسول گرامی می فرماید: آیا من به شما از خودتان اولی و سزاوارتر نیستم و همگان یک صدا جواب می دهند که چرا چنین است. آنگاه فرمود: من دو چیز گرانبها در میان شما می گذارم یکی ثقل اکبر که کتاب خداست و دیگری ثقل اصغر که اهل بیت منند. مردم، بر آنان پیشی نگیرید و از آنان عقب نمانید. آنگاه دست علی (ع) را در دست گرفت و آن قدر بالا برد که همگان او را در کنار رسول خدا دیدند و شناختند. سپس فرمود: خداوند مولای من و من مولای مومنان هستم و بر آنها از خودشان سزاوارترم. ای مردم هر کس که من مولا و رهبر اویم این علی هم مولا و رهبر اوست و این جمله را سه بار تکرار کرد و چنین ادامه داد: پروردگارا، دوستان علی را دوست بدار و دشمنان او را خوار. خدایا علی را محور حق قرار ده و سپس فرمود: لازم است حاضران این خبر را به غایبان برسانند. هنوز اجتماع به حال خود باقی بود که دوباره آهنگ روح بخش وحی گوش جان محمد صلی الله علیه و آله را نواخت که: «امروز دینتان را برایتان کامل نمودم و نعمت خود را بر شما به پایان رساندم و اسلام را به عنوان دین برایتان پسندیدم» و بدین سان علی (ع) از جانب خداوند برای جانشینی پیامبر (ص) برگزیده شد.
سندیت واقعه غدیر خم
مرحوم علامه امینی در کتاب الغدیر خود نام راویان حدیث غدیر را به ترتیب زمان زندگی ذکر کـرده اسـت:
در میان اصحاب رسول خدا (ص ) ??? نفر،
در میان تابعین ?? نفر،
در میان علمای قرن دوم هجری ?? نفر،
در میان علمای قرن سوم هجری ?? نفر،
در میان علمای قرن چهارم هجری ?? نفر،
در میان علمای قرن پنجم هجری ?? نفر،
در میان علمای قرن ششم هجری ?? نفر،
در میان علمای قرن هفتم هجری ?? نفر،
در میان علمای قرن هشتم هجری ?? نفر،
در میان علمای قرن نهم هجری ?? نفر،
در میان علمای قرن دهم هجری ?? نفر،
در میان علمای قرن یازدهم هجری ?? نفر،
در میان علمای قرن دوازدهم هجری ?? نفر،
در میان علمای قرن سیزدهم هجری ?? نفر،
در میان علمای قرن چهاردهم هجری ?? نفر.
حدیث غدیر در کتب معتبر اهل سنت از جمله در کتاب «مسند» امام احمد حنبل، در «سنن» ترمذی، «مسند احمد» و در «مستدرک» حافظ ابن عبداللّه حاکم نیشابوری به مضامین مختلف ذکر شده است.
مفهوم عید
هیجدهم ذی الحجه روز غدیر خم را مسلمین خصوصا شیعیان عید شمرده اند. لغویون عید را از مشتقات ماده "ع و د" به معنای بازگشت می دانند و در نوروز بازگشت حیات را به پیکر سرد گرامی می دارند، حیاتی که در هجوم خزان به سردی می گراید و در بیداد سرمای زمستان تا مرز نیستی پیش می رود تا آنجا که گویی هرگز نبوده است.
در مقام تطبیق این نکته با موازین مکتبی و مذهبی باید گفت عید آدمی بزرگداشت بازگشت حیات معنوی انسان است. در چنین باوری نوروز انسان روزی است که وی به خویشتن باز گردد و گمشده اش را دریابد. مثلا در ماه مبارک رمضان آدمی بعد از سی روز جهاد و مجاهده با نفس سرکش تمام ناخالصی های وجودش را ذوب می کند تا عبودیت ناب در آن تجلی کند و آنگاه عید فطر است. پس عید اسلامی بازگشت حیات است و تعیین آن بر عهده شرع اقدس. غدیر بنا بر این تفسیر هر دو شرط را دارد یعنی هم بازگشت به خویشتن است و هم از طرف شرع مشخص شده است. غدیر بازگشت حیات دوباره اسلام است، علاوه اینکه عید غدیر تشریع هم شده است.
در زیر به نمونه هایی از روایاتی که غدیر را عید شمرده اند اشاره می شود :
فرات بن ابراهیم کوفی از امام صادق علیه السلام نقل می کند که ایشان به نقل از پیامبر اکرم فرمودند :یوم غدیر خم افضل اعیاد امتی ؛روز غدیر بزرگترین عید امت من است .حسن بن راشد می گوید از امام صادق علیه السلام پرسیدم: غیر از عید فطر و قربان برای مسلمانان عید دیگری هم هست؟ فرمودند: بلی و این عید از آن دو عید دیگر با فضیلت تر است .گفتم کدام روز است ؟فرمود: روز هیجدهم ماه ذی حجه عید غدیر خم .عرض کردم: قربانت شوم در آن روز چه اعمالی انجام دهیم؟ فرمودند: روزه بگیرید بر محمد و آلش صلوات بفرستید ...... یقین بدانید انبیا علیهم السلام روزی که وصی خود را نصب می کردند امر می کردند که آن روز را جشن بگیرند.
وقتی به سیره ائمه و پیامبر اکرم مراجعه می شود در می یابیم که پیامبر و امیر مومنان و سایر ائمه با روز غدیر به عنوان یک عید برخورد کرده و مسلمانان را به تبریک و تهنیت گفتن به هم دعوت کرده اند. امام حسن علیه السلام روز عید غدیر در کوفه مهمانی بزرگی برپا می داشتند.
امام علی با فرزندان و گروهی از پیروانش بعد از نماز برای شرکت در مجلس به منزل امام حسن علیه السلام می رفتند .و پس از اتمام مهمانی امام حسن علیه السلام هدایایی به مردم اعطا می فرمود .لذا این حرکت امام حسن علیه السلام موجب شد مردم به روز عید غدیر عادت کنند.
اعمال غدیر
حادثه غدیر حادثه بزرگی است و عید غدیر عیدی بزرگ و شاید شریفترین عید مسلمانان است. در بیان ائمه علیهم السلام برای این روز بزرگ اعمالی وارد شده است که به برخی از آنان اشاره می شود:
?ـ تحکیم بیعت با ولایت
همانگونه که پیامبر اکرم بعداز نصب امام علی علیه السلام به امامت مسلمین به جماعت مسلمانان امر کرد که با او بیعت کنند در سالروز آن حماسه جاوید پیامبر تجدید آن بیعت سفارش شده است. لذا زیارت امیرالمومنین و سایر ائمه مستحب است. به همین منظور ادعیه زیادی نیز وارد شده است.
?ـ اظهار سرور و شادمانی
در وصف شیعه و شیعیان گفته شده است که به شادی ما ائمه شادند و به حزن ما محزون و مسلم است که عید غدیر شادی بخش ترین عید ائمه است و شادمانی شیعه در این روز فرض است و هارون گوید در روز هیجدهم ذیحجه خدمت امام صادق علیه السلام رسیدم که فرمود: حقا که روز غدیر روز عید فرح و سرور است .در روز عید غدیر اظهار فرح و امیر المومنین علی علیه السلام نیز فرمودند :
در روز عید غدیر اظهار فرح و شادمانی کنید و برادران مسلمان خود را نیز شاد گردانید.
?ـ مصافحه کردن
مصافحه یا دست دادن از آداب اسلامی است و در روز عید غدیر به آن تاکید بیشتری شده است. امام علی علیه السلام فرمودند: روز عید غدیر هنگامی که یکدیگر را ملاقات می کنید با هم مصافحه کنید.
ذکر مخصوص این روز نیز هنگام مصافحه سفارش شده است؛ الحمد لله الذی جعلنا من المتمسکین بولایت امیرالمومنین و الائمه علیهم السلام .ترجمه سپاس خدای را که ما را از جمله درآویختگان به ولایت امیرالمومنین علی و ائمه علیهم السلام قرار داد.
?ـ پیمان اخوت و برادری
از برنامه های اسلام ایجاد اخوت و برادری است. و به همین منظور پیامبر اکرم بین مسلمانان مهاجرین و انصار پیمان برادری بست و با پیمان اخوت علی را با خویش برادر نمود و در برخی از زیارات که خطاب به پیامبر می خوانیم: السلام علیک و علی اخیک علی بن ابیطالب علیه السلام یعنی سلام بر تو و برادرت علی اشاره به همین برادری است .پیمان برادری و عقد اخوت بستن از اعمال وارده در روز غدیر است و صیغه مخصوصی دارد که در مفاتیح الجنان آمده است.
?ـ احسان و انفاق
احسان و انفاق از دستورات ویژه اسلامی است. اما در ایام بزرگ مثل عید غدیر بر آن تاکید بیشتری شده است. در سیره امام حسن علیه السلام است که ایشان روز عید غدیر مهمانی می داد و شخص امام علی علیه السلام نیز در آن مراسم شرکت می کرد .
?ـ صله رحم
صله رحم از پسندیده ترین آداب اسلامی است و شرع مقدس اسلام بر مطلب تاکید فراوان نموده است. اما در روز عید غدیر بر این نکته سفارش بیشتری شده است. امام صادق علیه السلام می فرماید: از کارهایی که در روز عید غدیر مستحب است صله رحم است.
?ـ رفع حاجت مومنان
رفع حاجت مومنان از جمله اعمالی است که اسلام برای آن ارزش خاصی قائل شده است و ائمه آن را از چند طواف برتر می دانند. در روز غدیر این عمل فضیلت بیشتری دارد. امام علی علیه السلام فرمودند :
کسی که مومنان را در روز غدیر تکفل کند نزد خدای متعال من ضامنش هستم که از کافر شدن و پریشان شدن در امان باشد یعنی رفع حاجت مومنان سبب عاقبت به خیری است .
?ـ غسل کردن و لباس نو پوشیدن
امام صادق علیه السلام فرموده اند در روز عید غدیر پاکیزه ترین لباسهای خود را بر تن بپوش. با غسل طهارت معنوی حاصل می شود و با نظافت طهارت ظاهری.
?ـ تشکیل اجتماع
در روز عید غدیر به جهت یادآوری روزی که پیامبر به امر خداوند علی علیه السلام را به امامت امت اسلامی نصب کرد، بجاست در مراکز گوناگون گرد آییم و به یاد آن روز بزرگ و ثمراتش شادمان باشیم. ائمه سفارش کرده اند که به جهت یادآوری مقام محمد صلوات الله علیه و آل او علیهم السلام اجتماعات تشکیل بشود .و خود نیز از این گونه اجتماعات برپا می داشتند .
??ـ دعا روزه و عبادت
روزه و دعا از اعمالی است که در همه اعیاد مورد سفارش و تاکید است خاصه در روز عید. غدیرحسن بن راشد گوید: از امام صادق علیه السلام درباره عید غدیر پرسیدم و حضرت فرمود: این عید از عید قربان و فطر برتر است. آن روز را روزه بگیرید و بر محمد و آلش زیاد صلوات بفرستید.

منبع : سایت آفتاب                    مهدویت بخش اجتماعی معارف اسلامی    

سخنی با پژوهشگران و محققان گرامی
کتاب شناسی
اولین پایگاه تخصصی کتاب شناسی و مأخذ شناسی
[عناوین آرشیوشده]